Ορισμένες σκέψεις με αφορμή το άρθρο της
Ελένης Πορτάλιου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ και στο διαδίκτυο
με τίτλο «Ορισμός και πρακτικές της κοινωνικής αλληλεγγύης»
Σε μια περίοδο όπου το κεφάλαιο έχει εξαπολύσει μια
τεράστιας κλίμακας επίθεση στον κόσμο της εργασίας που οδηγεί την
ελληνική κοινωνία στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης η Αριστερά στην
Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια σημαντική πρόσκληση, να
υπερασπιστεί τους εργαζομένους και ανέργους, τους αποστερημένους από πρόσβαση
στα δημόσια αγαθά δημιουργώντας, στηρίζοντας και συμμετέχοντας σε
οργανώσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Καλείται από τις συνθήκες να αναλάβει τον
συντονισμό των αντιστάσεων των στρωμάτων που θίγονται από αυτήν την
επίθεση στην βάση ενός συνεκτικού προγράμματος εξόδου από την
κρίση. Ο τρόπος που θα παρέμβει η Αριστερά μαζί με τα κινήματα, οι μορφές
και ο τρόπος οργάνωσης αυτής της πάλης, θα αποσαφηνίσουν με καθοριστικό τρόπο
την βασική της επιδίωξη για μια κοινωνία που δε θα επιτρέψει στο μέλλον τέτοια
φαινόμενα.
Πρόκειται για μια ενιαία δύσκολη και επίπονη
διαδικασία της οποίας βασικός ιστός δεν μπορεί να είναι άλλος από την κοινωνική
αλληλεγγύη .
Η κοινωνική αλληλεγγύη όπως εύστοχα αναφέρεται στο άρθρο
της Ελένης Πορτάλιου δεν μπορεί να είναι παρά στοιχείο της
Αριστερής στρατηγικής . Η τοποθέτηση αυτή αποτελεί την δέουσα απάντηση «σε
όσους αποποιούνται τη συζήτηση και τη συμμετοχή επικαλούμενοι τον κίνδυνο να
περιπέσουν στη φιλανθρωπία. Πρώτ’ από όλα η φιλανθρωπία είναι ατομική κοινωνική
πρακτική, ενώ η αλληλεγγύη στην οποία αναφερόμαστε αποτελεί βασική αρχή του
πολιτικού σχεδίου ανατροπής της σημερινής κατάστασης και οικοδόμησης μιας νέας
οικονομίας και κοινωνίας».
Αναπτύσσοντας αυτή τη θέση η Ελένη Πορτάλιου εξηγεί
πώς «η κοινωνική αλληλεγγύη δεν αποτελεί στρατηγική για την επιβίωση της
κοινωνίας αλλά και για την οργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας της
συλλογικής ζωής και συμβίωσης στην βάση ενός αντικαπιταλιστικού αξιακού
προτύπου. Γιατί περιλαμβάνει θεσμούς άμεσης ανταλλαγής μεταξύ παραγωγών και
καταναλωτών, αυτοδιαχειριζόμενες μονάδες που εγκαταλείπουν οι εργοδότες,
συνεταιριστικές μορφές που εμπίπτουν ή όχι στο νόμο της κοινωνικής οικονομίας,
καταναλωτικούς συνεταιρισμούς κ.ά.» κυρίως πράξεις ανθρωπιάς που εκδηλώνονται
καθημερινά χωρίς διακρίσεις, σιωπηρά χωρίς την επιδίωξη
δημοσιότητας δια των ΜΜΕ.
Το άρθρο αυτό της Ελένης Πορτάλιου έφερε στην
μνήμη μου τον Κωστή τον Νικηφοράκη και εκείνα τα μαυρόασπρα
ημερολόγια με τους ταπεινούς και καταφρονημένους ενός συστήματος που γεννά την
φτώχεια που διακινούσε για να μαζέψει χρήματα για τα συσσίτια της
Σπλάντζιας, αλλά κυρίως για να εκπαιδεύσει ανθρώπους στην υπόθεση της
αλληλεγγύης, το κοινό σύνθημα στα ημερολόγια αυτά ήταν το «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ – ΠΡΩΤΟ
ΒΗΜΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ». Είμαι σίγουρος ότι θα του άρεσε αν το διάβαζε. Εξ άλλου την
γνώριζε την Ελένη και την εκτιμούσε πολύ.
Νίκος Τζάρας
μέλος του ΣΥΡΙΖΑ ΧΑΝΙΩΝ
ΣΗΜ: Η Ελένη Πορτάλιου είναι καθηγήτρια στην
Αρχιτεκτονική σχολή της Αθήνας. Ψυχή των κινημάτων διεκδίκησης των ελεύθερων
χώρων. Δημοτική σύμβουλος με την Ανοιχτή πόλη της οποία είναι επικεφαλής.
