Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2012

Ας μην κρυβόμαστε πίσω απ’ το δάχτυλό μας! Κι ας αφήσουμε τις “αριστερές” αγκυλώσεις και να δούμε την αλήθεια: δεν υπάρχει ούτε ΕΝΑΣ μη-δημόσιος υπάλληλος (ή μη-στενός συγγενείς δημόσιου υπαλλήλου) , που να συμπαθεί αληθινά τους δημόσιους υπαλλήλους. Κι όσοι λένε το αντίθετο, το κάνουν μάλλον για λόγους ιδεολογίας. Είναι αυτή η γενικευμένη αντιπάθεια προς μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα “κοινωνικός αυτοματισμός”? 

Είναι άδικη αυτή η στάση? Και ναι και όχι. Από τη μια μεριά, υπάρχουν μια σειρά από αδιαμφισβήτητες αλήθειες, που γεννούν και συντηρούν αυτή τη στάση: 1. Η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων έχει διοριστεί με πολιτικό ρουσφέτι. Απαράδεκτη κοινωνική και πολιτική στάση, αφού θυσιάζει το δημοκρατικό δικαίωμα της ψήφου και της πολιτικής συμμετοχής σε προσωπικά μικροσυμφέροντα. 2. Τη στιγμή που οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα ήταν πάντα κάτι παραπάνω από χαρτζιλίκι, οι υπάλληλοι του δημόσιου τομέα απολάμβαναν μια σειρά προκλητικών προνομίων. Ποιος λογικός άνθρωπος μπορεί να υποστηρίζει ως δίκαιο το “επίδομα έγκαιρης προσέλευσης”? 3. Σε γενικές γραμμές ο δημόσιος τομέας είναι αναποτελεσματικός και οι δημόσιοι υπάλληλοι δείχνουν ότι δεν δουλεύουν, ότι τεμπελιάζουν και αδιαφορούν για τα καθήκοντά τους. Πολλοί -πάρα πολλοί- όντως δεν δουλεύουν, όντως τεμπελιάζουν και αδιαφορούν για τα καθήκοντά τους. Μάλιστα, κατά κανόνα, όσο πιο τεμπέληδες είναι, τόσο περισσότερο φέρονται με αγένεια στο κοινό. 4. Σε κρίσιμους τομείς (εφορία, πολεοδομία, υπουργείο συγκοινωνιών) υπάρχει μεγάλο ποσοστό διαφθοράς.   


Από την άλλη μεριά, κάθε γενίκευση είναι άδικη. Προφανώς ΔΕΝ είναι ΟΛΟΙ οι δημόσιοι υπάλληλοι τεμπέληδες, διεφθαρμένοι κλπ, ούτε έχουν διοριστεί όλοι με ρουσφέτι. Άσε που τα περισσότερα προνόμιά τους έχουν ήδη κοπεί από την τρίχρονη σχεδόν πολιτική λιτότητας που έχει γονατίσει τη χώρα. Εξάλλου, ακόμη κι αν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν φιλότιμοι και παραγωγικοί, ο δημόσιος τομέας πάλι θα ήταν αντιπαραγωγικός, απλά γιατί έχει σχεδιαστεί για να είναι έτσι. Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις δεν αντιμετωπίζουν εμάς ως πολίτες αλλά ως υπηκόους  και τις δημόσιες υπηρεσίες, όχι ως υπηρεσίες εξυπηρέτησης των πολιτών αλλά ως κέντρα ελέγχου της ζωής μας και φορείς άσκησης της κρατικής εξουσίας. Κανείς λοιπόν -αλλά κανείς- δεν αμφισβητεί ότι ο δημόσιος τομέας χρίζει γενναίας αναμόρφωσης και ότι μια μερίδα διεφθαρμένων κρατικών λειτουργών πρέπει να δει, όχι μόνο την πόρτα της εξόδου από την υπηρεσία, αλλά πιθανά και την πόρτα εισόδου της φυλακής. Από αυτό το σημείο όμως, μέχρι του να υποστηρίζουν πολλοί -πάρα πολλοί, θα έλεγα η πλειοψηφία- συμπολίτες μας, τις γενικευμένες απολύσεις ή και την ιδιωτικοποίηση των πάντων, η απόσταση είναι τεράστια. Και δεν είναι η κακή -κάκιστη- κατάσταση του δημοσίου που δημιουργεί αυτή την άποψη, αλλά το γενικό δόγμα -προωθούμενο ως “γενική αλήθεια” από τις κυβερνήσεις και τα καθεστωτικά ΜΜΕ- ότι το κόστος μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων είναι μια μη ανταποδοτική “καθαρή δαπάνη” για το κράτος, που βαρύνει τους φορολογούμενους. Το ότι δλδ, όπως λέμε στην καθημερινότητά μας, “εμείς τους πληρώνουμε για να κάθονται και να τεμπελιάζουν”.  Πόσο ρεαλιστική βάση όμως έχει αυτή η άποψη?

Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει πρέπει να κατανοήσουμε τον κύκλο του χρήματος. Τι ακριβώς δλδ συμβαίνει όταν ένας το κράτος κάνει μια δαπάνη, μια οποιαδήποτε πληρωμή είτε προς κάποιον δημόσιο υπάλληλο, είτε προς συνταξιούχο, είτε προς άνεργο που επιδοτείται. Ποια διαδρομή ακολουθούν αυτά τα χρήματα και που καταλήγουν.

Ας υποθέσουμε λοιπόν έναν δημόσιο υπάλληλο που λαμβάνει στο τέλος του μήνα το μισθό του, έστω ότι αυτός είναι 1500 ευρώ. Ένα μέρος από αυτά, ας πούμε τα 600 ευρώ, θα ξοδευτεί σε είδη πρώτης ανάγκης -τρόφιμα και αναλώσιμα όπως είδη υγιεινής, καθαριότητας σπιτιού, καύσιμα και γενικά έξοδα κίνησης κλπ. Ένα άλλο μέρος του μισθού του -έστω 550 ευρώ- θα πάει επίσης σε άλλου είδους κατανάλωση: έξοδοι για καφέ – ποτό -σινεμά, ρουχισμός, δόσεις για κάποιο διαρκές καταναλωτικό αγαθό (πχ έπιπλα, ηλεκτρονικά είδη κλπ), λογαριασμούς ΔΕΗ/ΟΤΕ/νερού. Για το κομμάτι του εισοδήματός του που πάει σε καταναλωτικά αγαθά (1.150 ευρώ από τα 1.500 ευρώ στο παράδειγμα) ένα μέρος αυτού ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ με τη μορφή του ΦΠΑ.  Έστω ότι το υπόλοιπο κομμάτι του μισθού του -350 ευρώ- πάει για αποταμίευση, δλδ σε κάποια τράπεζα.

Έτσι ο δημόσιος υπάλληλος “ξεμπέρδεψε” με το μηνιάτικό του, έχοντας αγοράσει αγαθά αξίας 1.150 ευρώ και αποταμιεύσει άλλα 350 ευρώ. Τι γίνονται όμως μετά αυτά τα χρήματα? Εξαφανίζονται? Μπαίνουν σε κάποιο χρηματοκιβώτιο -τα χρήματα της αποταμίευσης- και περιμένουν πότε θα τα ζητήσει? Είδαμε ότι ένα κομμάτι αυτών των χρημάτων -αυτό που ξοδεύτηκε για κατανάλωση- επιστρέφει ΑΜΕΣΑ στα κρατικά ταμεία με τη μορφή ΕΜΜΕΣΩΝ φόρων. Το υπόλοιπο συνεχίζει ακέραιο το ταξίδι του στην αγορά. Οι επιχειρηματίες από τους οποίους ο δημόσιος υπάλληλος αγόρασε τα καταναλωτικά αγαθά, με τη σειρά τους θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα χρήματα για να πληρώσουν εργάτες και υπαλλήλους, προμηθευτές, φόρους, λογαριασμούς, αλλά και για προσωπική κατανάλωση ή αποταμίευση. Οι εργάτες, υπάλληλοι και προμηθευτές αυτών θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματα που εισπράττουν -μέρος των οποίων προέρχεται από το μισθό του δημόσιου υπάλληλου του παραδείγματος- για να κάνουν αγορές, να πληρώσουν φόρους και λογαριασμούς και άλλες υποχρεώσεις. Σε κάθε επαναλαμβανόμενη συναλλαγή το κράτος εισπράττει είτε έμμεσους είτε άμεσους φόρους. Μέχρι πότε θα συνεχιστεί το ταξίδι του μισθού του δημόσιου υπαλλήλου του παραδείγματός μας? Μα φυσικά μέχρι να ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙ ΕΞ’ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ στα κρατικά ταμεία ή να καταλήξει σε στις τράπεζες ως αποταμίευση! Το γιατί, είναι προφανές: όσο το χρήμα παραμένει στην πραγματική οικονομία, κινείται, δημιουργεί συναλλαγές. Όσο δημιουργεί συναλλαγές έστω και αξίας 0,01 ευρώ, το κράτος εισπράττει φόρους. Σταματά να φορολογεί μόνο όταν πια ΟΛΟΚΛΗΡΟ το ποσό του αρχικού μισθού έχει επιστρέψει στο κράτος ή έχει καταλήξει στις τράπεζες.

Ας δούμε όμως τι γίνεται με το μέρος εκείνο του μισθού του δημόσιου υπάλληλου που καταλήγει στις τράπεζες ως αποταμίευση. Οι τράπεζες ως γνωστόν, δεν είναι χρηματοκιβώτια, χρησιμοποιούν το χρήμα από τις καταθέσεις για να δανείζουν ιδιώτες ή ακόμη και το κράτος και να βγάζουν κέρδος. Μάλιστα, με τη μορφή του εικονικού και του ηλεκτρονικού χρήματος (κάρτες), μπορούν να δανείζουν μέχρι και δέκα φορές περισσότερο χρήμα από αυτό που πράγματι έχουν στα ταμεία τους! Δλδ, από τα 350 ευρώ που αποταμίευσε ο δημόσιος υπάλληλος, η τράπεζα θα δανείσει σε ιδιώτες 3.500 ευρώ! Δάνεια που θα “πέσουν” στην αγορά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα παράξουν νέες αξίες και φυσικά, το κράτος θα εισπράξει φόρους!!!

Βλέπουμε λοιπόν ότι:

α. Ο μισθός του δημόσιου υπάλληλου όταν ξοδευτεί στην αγορά, παράγει τελικά για το κράτος πολλαπλάσια έσοδα ως φόρους! Δεν είναι λοιπόν ΔΑΠΑΝΗ για το κράτος αλλά ΕΠΕΝΔΥΣΗ που θα αποδώσει σημαντικότατα ΕΣΟΔΑ!!!

β. Ο μισθός του δημόσιου υπάλληλου παράγει πολλαπλάσιες αξίες στην πραγματική οικονομία, δλδ παράγει ΕΣΟΔΑ για μια σειρά από ιδιώτες, επιχειρηματίες ή εργαζόμενους!

Συμπέρασμα? Οι μισθοδοσία των δημόσιων υπαλλήλων όχι μόνο δεν αποτελεί επιβάρυνση για τα δημόσια οικονομικά αλλά σημαντικότατο στήριγμα! Αυτό ισχύει για ΟΛΕΣ τις δημόσιες δαπάνες που κατευθύνονται προς την εσωτερική οικονομία και είναι γνωστές στη μακροοικονομική επιστήμη ως “μεταβιβαστικές πληρωμές”.

Επίσης, αυτό ισχύει για τους μισθούς και τα έσοδα ΟΛΩΝ των ιδιωτών: σε φυσιολογικές συνθήκες, τα έσοδα ολονών μας, πρέπει τελικά να καταλήγουν στο δημόσιο ταμείο με τη μορφή άμεσων ή έμμεσων φόρων!

Από που λοιπόν προκύπτει το δημόσιο χρέος? Γιατί δεν πάνε όλα καλά και έχουμε πρόβλημα?

Τα προβλήματα δημιουργούνται όταν -κατά των κύκλο του χρήματος που περιγράψαμε- το μέρος των χρημάτων που διαφεύγουν στο εξωτερικό είναι μεγαλύτερο από αυτό που παραμένει στη χώρα. Πως όμως “φεύγουν” τα χρήματα από τη χώρα? Οι αιτίες είναι κατά κύριο λόγο οι παρακάτω:

α. Ταξίδια ή σπουδές ιδιωτών στο εξωτερικό.

β. Αγορά προϊόντων που δεν παράγονται στη χώρα.

γ. Καταθέσεις ιδιωτών σε τράπεζες του εξωτερικού

δ. Αγορές από το κράτος εξοπλισμού από εταιρείες του εξωτερικού.

ε. Διάφοροι παράνομοι τρόποι (μαύρο χρήμα) που σχετίζονται με παράνομα κυκλώματα ιδιωτών ή κρατικής διαπλοκής.

Μπορείτε να φανταστείτε ποιος από τους παραπάνω παράγοντες είναι ο πιο βασικός? Προφανώς … όχι ο τουρισμός!

Το πρόβλημα λοιπόν στην οικονομία μας δεν δημιουργείται από τους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων -έστω κι αν ο δημόσιος τομέας είναι αντιπαραγωγικός. Δημιουργείται από τα αρχιλαμόγια -επιχειρηματίες και πολιτικούς- που βγάζουν μαύρο χρήμα και το φυγαδεύουν σε τράπεζες της Ελβετίας. Δημιουργείται από την παραγωγική αποσάθρωση της χώρας (παράγουμε πολύ λιγότερα από όσα έχουμε ανάγκη να καταναλώσουμε και γι αυτό δεν φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά οι ακολουθούμενες πολιτικές από τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις, που κατέστρεψαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας). Δημιουργείται από τη διαπλοκή κρατικών παραγόντων με μεγάλες πολυεθνικές (δες Siemens), που φορτώνει τον κρατικό προϋπολογισμό με εξωφρενικά ποσά για πανάκριβους εξοπλισμούς που θα μπορούσαν να αγοραστούν σε πολύ καλύτερη τιμή και φυσικά μίζες. Δημιουργείται τέλος από τα υπερκέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων, υπερκέρδη που δεν επιστρέφουν στην εσωτερική οικονομία, αλλά κατά κανόνα καταλήγουν σε τράπεζες του εξωτερικού.

Συνέχισε αν θες να μισείς τους δημόσιους υπαλλήλους και να χαίρεσαι για το ότι απολύονται. Ελπίζω όμως να κατάλαβες ότι αυτό είναι εις βάρος σου. Κι ότι ποτέ δεν “πλήρωσες” το μισθό των “τεμπέληδων” του δημοσίου. Άλλους πλήρωνες και συνεχίζεις να πληρώνεις…