Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2012

Πρώτον, η Αγροτική Τράπεζα δεν ήταν βιώσιμη. Στη βάση σειράς κριτηρίων, εποπτικών και επιχειρηματικών. Άλλωστε το βεβαρημένο παρελθόν της ακριβώς αυτό πιστοποιεί. Τάδε έφη, Προβόπουλος.
Στο άρθρο αυτό επιχειρείται ένας απλός σχολιασμός μέρους της ομιλίας του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργου Προβόπουλου στην Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής στις 03 Αυγούστου 2012. Συγκεκριμένα θ’ αναφερθώ στα εποπτικά κι επιχειρηματικά κριτήρια που παρέθεσε, με την προσπάθεια να επικεντρώνεται από την μία στην αξιολόγηση των όσων ειπώθηκαν και από την άλλη στην παράθεση των οικονομικών δεδομένων και της άλλης πλευράς, αυτών της Τράπεζας Πειραιώς. Τώρα αν η Τράπεζα Πειραιώς βρισκόταν σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι η Αγροτική Τράπεζα κι εάν η λύση που προκρίθηκε ήταν η πιο συμφέρουσα για το ελληνικό δημόσιο αυτό ας το αφήσουμε στην κρίση του καθενός.


Συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας και δείκτης Core Tier Ι, πριν και μετά το PSI.
     Στην  Αγροτική Τράπεζα πριν από το PSI ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειάς της ήταν 11,7% και ο δείκτης Core Tier Ι είχε διαμορφωθεί σε 10,3%. Επίσης υπήρξε μείωση του λειτουργικού κόστους με την περαιτέρω μείωση των μισθών( συνολικά από το 2010 οι μισθοί στην ΑΤΕ μειώθηκαν 35%) και η τράπεζα εμφάνιζε λειτουργικά έσοδα ύψους 519,6 εκ. ευρώ(τα οποία πήγαιναν όλα στις προβλέψεις για επισφάλειες),με δύο φορές εγκεκριμένο ένα σκληρό Πρόγραμμα Αναδιάρθρωσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μία τον Μάιο του 2011 δηλαδή πριν το PSI καθώς και άλλη μία μετά το PSI όπου υπήρξε επικαιροποίησή του λόγω των επιπτώσεων της αποµείωσης των ελληνικών οµολόγων(με το χαρτοφυλάκιο ομολόγων και έγχαρτων τίτλων ν’ ανέρχεται στο ύψος των € 5.3 δις. Χαρτοφυλάκιο το οποίο αγόραζε η τράπεζα ύστερα από αποφάσεις των ελληνικών κυβερνήσεων) και της µεταβολής των συνθηκών της αγοράς.
     Η συμμετοχή της Αγροτικής Τράπεζας στο PSI έγινε μετά από επιλογή της κυβέρνησης και δη του υπουργού οικονομικών(δηλαδή η συμμετοχή έγινε εκτός προγράμματος και ως μη όφειλε, κατόπιν πολιτικής απόφασης),αφού το κράτος ήταν ο βασικός μέτοχος της τράπεζας και μάλιστα έγινε σε μία περίοδο όπου η Αγροτική Τράπεζα ετοιμαζόταν να ρευστοποιήσει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ύψους 2,5 δις. ευρώ ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και τα ίδια κεφάλαιά της, σχέδια που όμως τα έστειλε για περίπατο ο κ. Βενιζέλος με τον εξαναγκασμό της τράπεζας για συμμετοχή στο PSI δίνοντας απλά την υπόσχεση( η οποία όμως δεν τηρήθηκε) ότι η τράπεζα θα ανακεφαλαιοποιηθεί αργότερα όπως και οι υπόλοιπες ελληνικές τράπεζες που συμμετέχουν στο PSI(δηλαδή σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί η αποκατάσταση των κεφαλαίων της, που χάθηκαν λόγω του κουρέματος των ομολόγων, ως  χαριστική ενίσχυση, όπως πολλοί θέλησαν να την παρουσιάσουν).
     Παρόλα αυτά ο κ. Προβόπουλος επέλεξε να αναφέρει στη διαρκή επιτροπή οικονομικών υποθέσεων της βουλής τα παρακάτω, ότι δηλαδή «Για ένα διάστημα λοιπόν η ΑΤΕ αφέθηκε να εφαρμόσει το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, που, ούτως ή άλλως, έπρεπε να ακολουθήσει βάσει των υποχρεώσεων που προέκυψαν από τη χρηματοδότηση μέσω των ρυθμίσεων του ν.3723/2008.  Έκτοτε οι οικονομικές συνθήκες χειροτέρευσαν θεαματικά. Η μεγάλη αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και η αρνητική επίπτωση από το PSI επιβάρυναν περαιτέρω τη θέση της τράπεζας. Στη διάρκεια του 2011, ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας υπολειπόταν του ελάχιστου ορίου του 8%.Μετά και το PSI, ο δείκτης είχε διαμορφωθεί στο -26%, στα τέλη του 2011, αφού τα ίδια κεφάλαια ήταν αρνητικά κατά 3 δις ευρώ». 
     Από την άλλη η Τράπεζα Πειραιώς πριν συμμετάσχει στο PSI(με χαρτοφυλάκιο ύψους 7,7 δισ. ευρώ, το οποίο αγόραζε με δικές της αποφάσεις και χωρίς να την αναγκάζει κανείς τόσα χρόνια, εφόσον ήταν ιδιωτική) το σύνολο των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας,  μετά και την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου τον Ιανουάριο 2011(για την εν λόγω ΑΜΚ κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2012 δημοσίευμα του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters το οποίο αφήνει υπόνοιες για μη σωστή διαδικασία και κυρίως για μη επαρκή εποπτεία της διαδικασίας από την Τράπεζα της Ελλάδος, δημοσίευμα το οποίο έτρεξαν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές να διαψεύσουν χαρακτηρίζοντάς το ως συκοφαντικό μη αληθές) διαμορφώθηκε στο 11,6% και ο δείκτης Core Tier I στο 10,7%.
     Παρόλο που η συμμετοχή της  Τράπεζας Πειραιώς στο PSI ήταν εθελοντική ύστερα από ομόφωνη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της, παίρνοντας κι αυτή( όπως και όλες οι ελληνικές τράπεζες που συμμετείχαν) την υπόσχεση(η οποία και τηρήθηκε) από τον κ. Βενιζέλο ότι θα ανακεφαλαιοποιηθεί μετά το PSI, εμφανίζεται με σταθμισμένα στοιχεία ενεργητικού 33.796 εκ. ευρώ και σύνολο ιδίων κεφαλαίων 2.711 εκ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2011 (υπολογίζοντας στα ίδια κεφάλαια την  Προκαταβολή  του ΤΧΣ ύψους €4,7δις που θα λάμβανε τον  Μάιο  του 2012 και μη αφαιρώντας την κρατική ενίσχυση ύψους 750 εκ. ευρώ μέσω προνομιούχων μετοχών και  συνυπολογίζοντας στον pro forma δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας το όφελος από την αναβαλλόμενη φορολογία, χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί αν θα προσμετρηθεί μέρος ή το σύνολο του παραπάνω ενεργητικού στα εποπτικά κεφάλαια, καθώς το θέμα είναι ότι η Βασιλεία ΙΙΙ, προς το παρόν επιβάλλει να μην προσμετράται στα εποπτικά κεφάλαια το όφελος από τον αναβαλλόμενο φόρο ). Έτσι το καθαρό συγκεντρωτικό  συνολικό  αποτέλεσμα του 2011 που αναλογεί στους μετόχους για τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες του Ομίλου επιβαρυμένο κυρίως από το έξοδο συμμετοχής στο  PSI διαμορφώθηκε σε ζημία €6,3 δισ. και οι συνολικές ζημίες για το 2011 στα 6,6 δις ευρώ (στο οποίο ποσό δεν προσθέτουν την κρατική ενίσχυση ύψους 750 εκ. ευρώ μέσω προνομιούχων μετοχών, συν το ποσό των €0,4 δισ αναβαλλόμενου φόρου (έσοδο) που σχετίζεται με το PSI το οποίο εκτιμήθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς βάσιμα ότι θα αναγνωριστεί το 1ο 3μηνο του 2012, ενισχύοντας ισόποσα τα καθαρά αποτελέσματα και τα ίδια κεφάλαια της περιόδου, ξεχνώντας φυσικά δεν προσμετράται στον pro forma δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας το όφελος από την αναβαλλόμενη φορολογία καθώς η Βασιλεία ΙΙΙ επιβάλλει να μην προσμετράται στα εποπτικά κεφάλαια το όφελος από τον αναβαλλόμενο φόρο ) . Άρα αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων και αυτής της τράπεζας θα ήταν κατά πολύ, κατά πάρα, πάρα πολύ κάτω του μηδενός μετά το  PSI. Αλήθεια, τώρα, ανέφερε τίποτα απ’  αυτά ο κ. Προβόπουλος;

Ρευστότητα, Ζημίες , εγγραφή δανειακών επισφαλειών και κέρδη.
     Η χρηματοδότηση της Αγροτικής Τράπεζας (δηλαδή η εξάρτηση) από τις κεντρικές τράπεζες(δηλαδή την ΕΚΤ και τον μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τραπέζης της Ελλάδος, ELA) έφτασε συνολικά περίπου στα 6 δις. ευρώ έως τον Μάρτιο του 2012.Τα λεφτά αυτά τα η Αγροτική τα χρωστάει. Σχετικά με αυτό, ο κ. Προβόπουλος εάν και ο επικοινωνιακός του στόχος ήταν άλλος από τον δικό μου εδώ εν τούτοις τα όσα ανέφερε σχετικά με τα ποσά που έχει δανειστεί η ΑΤΕ ήταν ακριβή. Ανέφερε δηλαδή ότι εάν η Αγροτική δεν ξεπουλιόταν στην Πειραιώς(το οποίο κατά τον κ. Προβόπουλο μεταφράζεται ως ‘’ εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης’’) η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα διέκοπτε την παροχή ρευστότητας, ύψους 6,3 δις ευρώ ενώ λίγο πιο κάτω επισήμανε ότι αν έκλεινε η ΑΤΕ θα έπρεπε αυτά τα 6,3 δις. να επιστραφούν στο Ευρωσύστημα.
     Επίσης ο κύριος Προβόπουλος σε ότι αφορά την ρευστότητα της Αγροτικής τόνισε ότι «Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έγιναν αλλεπάλληλες ενέσεις κεφαλαίων στην ΑΤΕ, που σωρευτικά ανέρχονται σε 4 δις ευρώ. Σε σημερινές μάλιστα τιμές ξεπερνούν τα 5 δις. ευρώ.» Ξέχασε όμως ν’ αναφέρει ότι το κράτος πήρε πίσω 756 εκατ. από την πώληση του 7,19% της ΑΤΕ, από μερίσματα και επιστροφή κεφαλαίων την περίοδο 2005-2008 και τέλος σε ότι αφορά τις προνομιούχες μετοχές(όπου κανένας λόγος δεν έγινε από τον κ. Προβόπουλο) η επαναγορά από την Αγροτική Τράπεζα όσων προνομιούχων μετοχών κατείχε το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του Ν.3723/2008 αξίας 675.000.000 ευρώ τον Ιούλιο του 2011 λίγο καιρό μετά την ΑΜΚ της Αγροτικής Τράπεζας, έγινε κυρίως για να απελευθερωθεί ο χώρος από το πακέτο των 5 δις ευρώ του νόμου Ν.3723/2008 για να μπορέσουν να τον εκμεταλλευτούν οι ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες(κυρίως η Εθνική και η Πειραιώς). Άρα έχουμε μία κρατική τράπεζα που έχει κοστίσει για ρευστότητα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια περίπου 9,869δις, ευρώ στο ελληνικό κράτος.
     Στην ΑΤΕ οι ζημιές από το PSI(PSI Ι και PSI ΙΙ) για το 2011 είναι 4,5 δις. ευρώ. Ο κ. Προβόπουλος αναφερόμενος στο σύνολο των χρημάτων που θα απαιτούνταν για την ανακεφαλαιοποίηση της Αγροτικής και θέλοντας να μας προδιαθέσει αρνητικά απέναντι στην ΑΤΕ ανέφερε ότι «Αν η ανακεφαλαιοποίηση της ΑΤΕ ήταν εφικτή, θα απαιτούνταν 5 δις ευρώ. Και σημειώστε ότι ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαιακών αυτών αναγκών δεν εξηγείται από το PSI, όπως κάποιοι ισχυρίζονται, αλλά από το δανειακό χαρτοφυλάκιο». Νομίζοντας λοιπόν ότι απευθύνεται σε ιθαγενείς συνέχισε στο ίδιο μοτίβο προσθέτοντας ότι: «Στο ίδιο χρονικό διάστημα,(δηλαδή την τελευταία 15ετία) οι αδύναμες επιδόσεις της τράπεζας δημιούργησαν σωρευτικές ζημιές 4,9 δις ευρώ. Δηλαδή ο Έλληνας φορολογούμενος όχι μόνον είχε αρνητική απόδοση για τα χρήματα που έβαλε, αλλά επιπλέον θα εκαλείτο να βάλει και άλλα 5 δις ευρώ για να καλύψει την μαύρη τρύπα της περιόδου αυτής και να συνεχίσει η τράπεζα τη λειτουργία της. Ανεβάζοντας, έτσι, το συνολικό κόστος για τον Έλληνα φορολογούμενο στα 10 περίπου δις ευρώ(4,9 δις. οι σωρευτικές ζημιές + 5 δις. ευρώ ενέσεις κεφαλαίων στην ΑΤΕ).»
     Έπειτα συνέχισε δίνοντας ακόμα μερικά παραδείγματα που επιβεβαίωναν κατ’ αυτόν ότι η ΑΤΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί «πηγή ευημερίας του ελληνικού λαού» γιατί έχει ήδη βεβαρυμμένο παρελθόν. Αναφέρω χαρακτηριστικά δύο από τα παραδείγματα που επισήμανε: «Ως αποτέλεσμα των δανείων που είχε χορηγήσει με ελαστικά κριτήρια, η ΑΤΕ πραγματοποίησε διαγραφές ύψους 2,5 δις ευρώ στην τελευταία 10ετία.»(…)«Στο Μνημόνιο του 2010 αναφερόταν χαρακτηριστικά ότι «η Αγροτική έχει ένα ιστορικό χορήγησης δανείων που δεν αποπληρώνονται και στη συνέχεια διαγράφονται». Ξέχασε βέβαια ο κ. Προβόπουλος, ότι  η Αγροτική Τράπεζα ήταν η μοναδική τράπεζα που εφάρμοσε το νόμο για τα πανωτόκια με τον οποίο ευνοήθηκαν συνολικά 63.220 οφειλέτες από τους οποίους οι 54.000 ήταν αγρότες. Οι διαγραφές χρεών από την ΑΤΕbank ανήλθαν σε € 1.8 δισ από τα οποία τα € 1,1 δισ αφορούσαν χρέη αγροτών. Αυτό λοιπόν είναι κύριε Προβόπουλε το ιστορικό της ΑΤΕ, η πλήρη τήρηση των νόμων όταν πρόκειται για την ελάφρυνση των ασθενέστερων συμπολιτών μας. Το δεύτερο εκπληκτικό που είπε: «Παρά την εμφανή αδυναμία της στο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, η Αγροτική προχώρησε σε μαζικές τοποθετήσεις σε υψηλού κινδύνου προϊόντα, με τις ζημίες από συναλλαγές σε παράγωγα να ανέρχονται σε 285 εκατ. ευρώ την τριετία 2009-2011.»Δηλαδή  285 εκ. ευρώ από ζημίες από συναλλαγές σε παράγωγα υψηλού κινδύνου την τριετία 2009-2012, όπως για παράδειγμα τα άχρηστα προϊόντα, υψηλότατου ρίσκου της Barclays, Nomura και Citibank. Άραγε η ευθύνη της εποπτεύουσας αρχής έναντι αυτών των παρατυπιών εξαφανίζονται άμα την παραδοχή; Για πόσο χρονικό διάστημα  μπορεί ο επόπτης να μην ελέγχει μια τράπεζα ειδικού σκοπού, όπως η Αγροτική, όταν αυτή επεκτείνεται στην επενδυτική τραπεζική με καθόλου γνώση και εμπειρία σε αυτόν τον τομέα; Πόσο μπορεί να μην ελέγχει ο επόπτης μια τράπεζα σε ότι αφορά την ανάληψη τέτοιων κινδύνων όταν είναι γνωστή η αδυναμία της στη διαχείριση αυτών; Τέλος σε τι πλαίσιο διαφανούς διοίκησης κι επαρκούς ενημέρωσης των μετόχων ελήφθησαν όλες αυτές οι επίμαχες αποφάσεις;
     Σε ότι αφορά την εγγραφή δανειακών επισφαλειών η έκθεση της BlackRock Solutions μιλούσε για τις πρόσθετες προβλέψεις όπου έπρεπε να εγγράψουν οι τράπεζες στο πλαίσιο εξυγίανσης των δανειακών χαρτοφυλακίων τους και της περαιτέρω προστασίας του τραπεζικού συστήματος. Άρα συνολικά η Αγροτική Τράπεζα έχει συνολικές ζημιές την τελευταία 15ετία (εάν δεχτούμε τα πράγματα όπως τα παρουσίασε ο κ. Προβόπουλος ο οποίος αδυνατεί να παραδεχτεί ότι η ΑΤΕ πριν το PSI ήταν κερδοφόρα και ότι οι συνολικές ζημιές της ΑΤΕ είναι μόνο 4,9 δις. ευρώ κι απ’ αυτά τα 4,5 οφείλονται στο PSI και τα υπόλοιπα 400 εκ. ευρώ στις επιπλέον των απαιτουμένων προβλέψεις για την επόμενη τριετία σε ότι αφορά τα επισφαλή δάνεια )δεν οφείλονται μόνο στο PSI όπως κάποιοι κακόβουλα ισχυρίζονται  αλλά και στο δανειακό της χαρτοφυλάκιο. Να τον ενημερώσουμε ότι η έκθεση της   BlackRock Solutions( την οποία επιμελώς εδώ και περίπου ένα χρόνο κρατάει κρυφή σε κάποιο συρτάρι του γραφείου του προφανώς, φέρνει την Αγροτική Τράπεζα στην πρώτη θέση από όλες τις ιδιωτικές στο θέμα της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου και η οποία Αγροτική είναι η μοναδική τράπεζα στην οποία, έχουν γίνει 400 εκατ. ευρώ επιπλέον των αναγκαίων προβλέψεις για την επόμενη τριετία υπό κανονικό σενάριο, ενέργεια υπερβολική από την στιγμή κιόλας που καμία άλλη ελληνική τράπεζα δεν υιοθέτησε μια τέτοια πρακτική κάτι που επισήμανε και η BlackRock . Κατά το  δυσμενές λοιπόν σενάριο, το οποίο είναι και το επικρατέστερο λόγω των άσχημων συνθηκών που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, θα χρειαστούν επιπλέον 190 εκατ. Άρα κατά τον κ. Προβόπουλο η ΑΤΕ έχει ζημιές 4,9 δις. ευρώ για τις οποίες φταίει το δανειακό χαρτοφυλάκιό της κι όχι και τόσο το PSI, ενώ για πολλούς άλλους η ΑΤΕ έχει ζημιές 5,09 δις ευρώ για τα οποία οφείλεται το PSI και οι επιπλέον των απαιτούμενων επισφάλειες δανείων που έχει καταγράψει η Τράπεζα και τα επιπλέον χρήματα που θα απαιτηθούν στο δυσμενές σενάριο και μόνο για την επόμενη τριετία. Περιμένουμε λοιπόν κ. Προβόπουλε να δοθεί η έκθεση στην δημοσιότητα για να δούμε τελικά το ύψος των επισφαλειών της Αγροτικής καθώς και την ποιότητα του δανειακού της χαρτοφυλακίου.   
     Σε ότι αφορά την Τράπεζα Πειραιώς( επειδή πρέπει να βλέπουμε και την άλλη πλευρά, παρόλο που κάποιοι δεν το θεωρούν αναγκαίο) τα πράγματα έχουν ως εξής: Η χρηματοδότηση(δηλαδή η εξάρτηση) από τις κεντρικές τράπεζες(δηλαδή την ΕΚΤ και τον μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τραπέζης της Ελλάδος, ELA) έφτασε τα 24 δις. ευρώ έως τον Μάρτιο του 2012.΄Όλα αυτά βέβαια με εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου. Η Τράπεζα Πειραιώς 1,5 φορά μεγαλύτερη από την Αγροτική Τράπεζα κι όμως έχει δανειστεί 4 φορές παραπάνω απ’ ότι η Αγροτική Τράπεζα.
     Σε ότι αφορά τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου την τελευταία 15ετία έχουν γίνει περίπου 4 δις. ευρώ ΑΜΚ (χωρίς όμως να μπορώ να τις αποτιμήσω σε τρέχουσες τιμές) με διάθεση κοινών μετοχών και με άντληση κυρίως ιδιωτικών κεφαλαίων. Σε ότι αφορά την κρατική ενίσχυση, με χρήση του νόμου 3723/2008(Πυλώνας Ι) «για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης» έχει αντλήσει χρήματα δύο φορές, με έκδοση προνομιούχων μετοχών υπέρ του δημοσίου, μία φορά το 2009, πήρε ενίσχυση ύψους 370 εκ. ευρώ και μία δεύτερη στις 30/12/11 όπου πήρε 380 εκ. ευρώ. Συνολικά άντλησε 750 εκ. ευρώ ενισχύοντας έτσι τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας. Φτάνοντας σε ότι αφορά τις ΑΜΚ( είτε κοινών είτε προνομιούχων μετοχών) περίπου τα 5 δις ευρώ(επισημαίνοντας ότι δεν μπορώ να τις αποτιμήσω όλες σε σημερινή αξία, που σίγουρα όμως θα είναι πάνω από 5 δις. ευρώ).
      Η ενίσχυση ρευστότητας του Ελληνικού Δημοσίου συνεχίστηκε αυτά τα χρόνια κι έφθασε  τα  €15,7 δισ (Πυλώνες II, III). Συνολικά δηλαδή έχουμε μία ιδιωτική τράπεζα που έχει αντλήσει 44,45 περίπου δις. ευρώ τα τελευταία 15 χρόνια κι από αυτά επιβαρύνοντας άμεσα ή έμμεσα το δημόσιο με περίπου 40,45δις. ευρώ. Δηλαδή περίπου 4 φορές περισσότερα χρήματα απ’ ότι η Αγροτική Τράπεζα που το κράτος στο κάτω-κάτω της γραφής είναι και ο βασικός της μέτοχος. Σε ότι αφορά τα 4 δις. ευρώ ΑΜΚ με ιδιωτικά κεφάλαια αυτά σε σημερινές τιμές ξεπερνούν τα 4 δις ευρώ. Αλλά το χρήμα που εισέρευσε στην Τράπεζα Πειραιώς τα τελευταία 15 χρόνια δεν σταματά εδώ.
     Η Τράπεζα Πειραιώς κατάφερε επίσης να αντλήσει περίπου 7,1 δις. ευρώ από το 2004 έως το 2009 από έκδοση Ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος EMTN (Euro Medium Term Note) κι από την έκδοση ομολογιακών δανείων από τιτλοποίηση στεγαστικών δανείων. Επωφελούμενη πλήρως από τις θετικές επιπτώσεις από την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη όπως αυτή του χαμηλότοκου δανεισμού που ίσχυσε για όλο το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Άρα αισίως φτάνουμε στα 51,55 δις. ευρώ.
     Αλλά σε ότι αφορά την ρευστότητα της Τράπεζας Πειραιώς το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Η απορρόφηση των εξής τραπεζών (που δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα) σε διάστημα 5 ετών δηλαδή από το 1998 έως το 2003 βοήθησε στο να αυξήσει η Πειραιώς το μερίδιό της στην ελληνική αγορά ενισχύοντας περαιτέρω και την ρευστότητα της τράπεζας δίχως όμως να μπορώ να αποτιμήσω το ύψος αυτών των ωφελειών  σε ευρώ. Έτσι, το 1998 προχώρησε στην απορρόφηση των εργασιών της Chase Manhattan στην Ελλάδα, στην εξαγορά της Τράπεζας Μακεδονίας-Θράκης και της μικρής εξειδικευμένης Τράπεζας Credit Lyonnais Hellas, ενώ στις αρχές του 1999 οδηγήθηκε στην απόκτηση του ελέγχου της Τράπεζας Χίου και στην απορρόφηση των εργασιών της National Westminster Bank PLC στην Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 2000 πραγματοποίησε την ενοποίηση των τραπεζικών δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα, μέσω της απορρόφησης των εμπορικών Τραπεζών Μακεδονίας-Θράκης και Χίου, δημιουργώντας μία από τις τρεις μεγαλύτερες ιδιωτικές Τράπεζες στην Ελλάδα. Στις αρχές του 2002, η Τράπεζα Πειραιώς απέκτησε τον έλεγχο της ΕΤΒΑbank ενώ η απορρόφησή της από την Τράπεζα Πειραιώς ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο 2003.
     Άρα μιλάμε για μία τράπεζα που έχει κοστίσει στο ελληνικό κράτος περίπου 40 δις. ευρώ έχει αντλήσει 11,1 δις. ευρώ από ΑΜΚ(τα 4 δις. ευρώ ιδιωτικών κεφαλαίων από ΑΜΚ δεν μπορώ να τα προσδιορίσω σε σημερινές τιμές όπου σίγουρα θα υπερβαίνουν τα 4 δις. ευρώ) ή από έκδοση Ομολόγων και ομολογιακών δανείων και τέλος έχει απορροφήσει από το 1998 έως το 2003, 6 τράπεζες στην Ελλάδα μη μπορώντας όμως ν’ αποτιμήσω το όφελος της Τράπεζας Πειραιώς σε ρευστότητα, καταθέσεις, πελατολόγιο κ.τ.λ. σε ευρώ.
     Στην Τράπεζα Πειραιώς οι εγγεγραμμένες ζημίες από το PSI είναι 5,9δις. ευρώ ενώ στα 6,3 δισ. ευρώ διαμορφώνονται οι συνολικές ζημίες της Τράπεζας Πειραιώς το 2011 και συνολικά στα 6,6 δις ευρώ μετά από φόρους  για το έτος 2011. Όμως δεν έχει συμπεριλάβει όλες τις ζημίες καθώς μέρος αυτών θα το εγγράψει μέσω της αναβαλλόμενης φορολογίας. Συγκεντρωτικά το έξοδο απομείωσης της αξίας δανείων, ομολόγων και λοιπών απαιτήσεων για το 2011 ήταν στα €7,9 δις ευρώ προ φόρων.
     Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι τα τελικά, καθώς ακόμη δεν έχουν συμπεριληφθεί τυχόν πρόσθετες προβλέψεις για τα επισφαλή δάνεια που ενδεχομένως να προκύψουν από την έκθεση της Blackrock. Δηλαδή στα αποτελέσματα αυτά δεν αποτυπώνονται οι υποαξίες βάσει της έκθεσης της Blackrock για τα επισφαλή της δάνεια, που πιστεύω ότι θα ανακοινωθούν μέσα στις επόμενες ημέρες όταν κι εάν βέβαια το αποφασίσει ο κ. Προβόπουλος. Η έκθεση της BlackRock Solutions   δεν καθίσταται ανεπίκαιρη (ακόμα κι αν αργήσει κι άλλο να δοθεί στην δημοσιότητα) καθώς αφορά διαγραφές δανειακών επισφαλειών της επόμενης τριετίας κι επίσης  γιατί εάν οι προβλέψεις(που έχει πάρει από μόνη της η Τράπεζα Πειραιώς) κριθούν ανεπαρκείς, με βάση την έκθεση της BlackRock Solutions, η Τράπεζα Πειραιώς θα κληθεί να λάβει επιπρόσθετες προβλέψεις, τις οποίες θα χρειαστεί να εγγράψει στα αποτελέσματα του 2011. Η Πειραιώς το μόνο που ανέφερε σχετικά με την εγγραφή επισφαλών δανειακών προβλέψεων είναι ότι τελικώς οι νέες προβλέψεις της είναι χαμηλότερες του μέσου όρου της αγοράς και θα εγγραφούν εντός των επόμενων 3 ετών. Αυτό με λίγα λόγια συνεπάγεται το εξής εκπληκτικό, ότι για τα επόμενα 3 χρόνια μέσα σε αυτό το κλίμα ύφεσης, ανεργίας, φτώχειας, οικονομικής αβεβαιότητας η Τράπεζα Πειραιώς σίγουρα θα διενεργεί υψηλές προβλέψεις ναρκοθετώντας έτσι κάθε φορά  την κερδοφορία της. Περιμένουμε λοιπόν να δούμε την έκθεση της BlackRock για να εκτιμήσουμε κι εμείς τι ποσό αντιστοιχεί σε κάθε τράπεζα και κυρίως για να δούμε την ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών, όπως την εννοούν οι πραγματικές αγορές για να κρίνουμε κι εμείς τις βιώσιμες και τις μη βιώσιμες τράπεζες.
     Επίσης σε ότι αφορά τις ζημίες, στα ίδια κεφάλαια (καθαρή θέση) η Τράπεζα Πειραιώς περιλαμβάνει και τα μη ίδια (τα κρατικά) κεφάλαια που επίσης έχουν λάβει ως επιδότηση απ’ το Κράτος (έναντι προνομιούχων μετοχών). Τα κεφάλαια αυτά φυσικά (που υποτίθεται είναι προσωρινά) δεν ανήκουν στις τράπεζες, ανήκουν στο Κράτος και πρέπει να επιστραφούν σε αυτό, μειώνοντας ισόποσα την καθαρή θέση τους. Η Πειραιώς έχει λάβει περίπου 750 εκ. ευρώ έναντι προνομιούχων μετοχών από το Ελληνικό κράτος. Επομένως μιλάμε για μία τράπεζα που στο τέλος του 2011 είχε περίπου ζημίες της τάξης των 7,35 δις. ευρώ και χωρίς να μπορεί να υπολογιστεί το ύψος των ζημιών από τις επισφάλειες που έχει εγγράψει ο διαγνωστικός έλεγχος της BlackRock Solutions.
     Τέλος σε ότι αφορά την κερδοφορία των δύο τραπεζών ο κ. Προβόπουλος είπε(παραλείπω τα στοιχεία που αναφέρονται στις τρεις άλλες ελληνικές τράπεζες γιατί απλά εδώ δεν μας ενδιαφέρουν) «Θα ήθελα εδώ να προσθέσω ότι ακόμη και αν αγνοήσουμε τη χρήση του 2011, που εκτάκτως επιβαρύνθηκε λόγω PSI, τα σωρευτικά κέρδη της ΑΤΕ στην περίοδο 1997-2010, μόλις φθάνουν τα 190 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, σε ολόκληρη τη «χρυσή περίοδο», η τράπεζα, παρά τις ισχυρές κεφαλαιακές ενέσεις των 4 δις ευρώ, είχε οριακά θετικό αποτέλεσμα, ουσιαστικά μηδενικό» προσθέτοντας ότι «Στην ίδια περίοδο(…)η Πειραιώς (κατάφερε να έχει κέρδη) 1,7 δις ευρώ(…)Γεγονός που υποδηλώνει και την μεγάλη διαφορά κερδοφορίας»(η τελευταία αυτή πρόταση αφορά και την κερδοφορία των άλλων τριών ελληνικών τραπεζών έναντι της Αγροτικής Τράπεζας).
     Ξέχασε όμως ο κ. Προβόπουλος να αναφέρει ότι η «χρυσή περίοδος» για τις ιδιωτικές τράπεζες στην πραγματικότητα είχε τα εξής χαρακτηριστικά :Αξιοποίηση της απελευθέρωσης της καταναλωτικής πίστης, όπου οι τράπεζες  χορηγούσαν μεταξύ των άλλων καταναλωτικών δανείων και τα περίφημα διακοποδάνεια, εορτοδάνεια, δάνεια σπουδών, προεγκεκριμένες πιστωτικές κάρτες και προεγκεκριμένα δάνεια μέσω τηλεφώνου κ.τ.λ., καθώς και την πολύ μικρή εγγραφή προβλέψεων επισφαλειών στους ισολογισμούς της. Τέλος σε ότι αφορά το 2011 εάν εξαιρέσουμε το PSI η Πειραιώς είχε και πάλι ζημίες. Η Αγροτική Τράπεζα κατά τα «χρυσά» χρόνια για το τραπεζικό σύστημα παρουσίαζε συγκριτικά χαμηλή κερδοφορία. Γιατί; Επειδή η Αγροτική Τράπεζα αντιμετωπιζόταν για χρόνια ως λάφυρο(όπως άλλωστε και όλος ο δημόσιος τομέας) και όχι ως χρηματοπιστωτικός οργανισμός ειδικού σκοπού με αποτέλεσμα διασπάθιση δημόσιου χρήματος όπως έγινε 1999, όταν η ΑΤΕ «αναγκάστηκε» από την τότε κυβέρνηση να ξοδέψει εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη του Χρηματιστηρίου, να εκδώσει μετοχοδάνεια τα οποία εγκρίνονταν αυθημερόν. Αργότερα με το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων. Τις επενδύσεις σε επικίνδυνα παράγωγα προϊόντα είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα της διακομματικής διαχρονικής κακοδιαχείρισης που είχε λάβει χώρα στην ΑΤΕ. Αποτέλεσμα όλων αυτών την ήταν την περίοδο 2005-2010 το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της ΑΤΕ -ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ- να διατεθεί για την αντιμετώπιση των επισφαλειών. Γιατί δεν δόθηκε αυτή την χρυσή περίοδο κ. Προβόπουλε η ΕΤΒΑ στην ΑΤΕ αλλά προτιμήθηκε η Πειραιώς παρόλο που η πρόταση της ΑΤΕ ήταν καλύτερη από αυτή της Πειραιώς και φυσικά θα έλυνε πολλά από τα προβλήματα της ΑΤΕ. Γι’ αυτούς τους λόγους κ. Προβόπουλε την «χρυσή περίοδο» 1997-2010 τα σωρευτικά κέρδη της ΑΤΕ ήταν μόνο 190 εκ. ευρώ. Σε ότι αφορά τα πιο πρόσφατα η Αγροτική τράπεζα εάν εξαιρέσουμε και σε αυτήν το PSI κ. Προβόπουλε είχε κι αυτή ζημίες για το έτος 2011; Γιατί ενώ όλοι γνωρίζουν ότι τα χρήματα από τα λειτουργικά έσοδα πήγαιναν όλα στις προβλέψεις για επισφάλειες, η τράπεζα δήλωσε πέραν των απαιτουμένων προβλέψεων επισφαλών δανείων, επιπλέον 400 εκ. προβλέψεις, πράγμα που έκανε ακόμα και την Blackrock να απορεί; Ίσως σε αυτό να μπορούσε να μας απαντήσει ο κ. Πανταλάκης. Τέλος γιατί δεν δόθηκε ποτέ στην δημοσιότητα η ετήσια οικονομική έκθεση της Αγροτικής Τράπεζας για το έτος 2011;

Η συμφέρουσα λύση για την Πειραιώς
     Η  προκαταβολή του ΤΧΣ ύψους €4,7 δισ,  στο  πλαίσιο  της  συμμετοχής  του  Ταμείου  στο  Πρόγραμμα Κεφαλαιακής Ενίσχυσης της  Τράπεζας  Πειραιώς τον Μάιο του 2012 από το πρώτο στάδιο ανακεφαλαιοποίησης για να πιάσει τους στόχους κεφαλαιακής επάρκειας (8%).
Για το νέο σχήμα όμως επειδή δεν έφταναν τα χρήματα για να φτάσει αυτό το όριο έλαβε άλλα 500 εκ. ευρώ που δόθηκαν από το ΤΧΣ για την προικοδότηση του νέου ενοποιημένου τραπεζικού σχήματος: Τράπεζα Πειραιώς-Αγροτική Τράπεζα ώστε ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας (pro-forma, Μαρτίου 2012) να διατηρηθεί άνω του ελάχιστου επιτρεπτού ορίου (8%).
Επειδή όμως ο στόχος κεφαλαιακής επάρκειας (tier 1) από τη Βασιλεία 2 είναι 10%, το νέο σχήμα θα χρειαστεί επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ.
     Η Τράπεζα Πειραιώς από την «καλή» Αγροτική αποκτά παθητικό (καταθέσεις κ.τ.λ.) ύψους 21,4 δισ. και ενεργητικό (δάνεια, πάγια κ.τ.λ.) ύψους 14,7 δισ. Το κενό για να ισοσκελιστεί ο ισολογισμός της υπό μεταβίβαση τράπεζας, ύψους 6,67 δισ., θα χορηγηθεί από το ΤΧΣ. Συγκεκριμένα τα  6,67 δις. ευρώ θα χορηγηθούν από το  ΤΕΚΕ(μέσω δανείου που θα λάβει από το ΤΧΣ) για την κάλυψη του funding gap μεταξύ του ενεργητικού και του παθητικού του υγιούς τμήματος της Αγροτικής Τράπεζας που μεταβιβάστηκε στην Τράπεζα Πειραιώς(αποδεικνύοντας έτσι ότι λεφτά υπάρχουν, αλλά μόνο όταν πρόκειται για ιδιωτικές τράπεζες. Δόθηκαν 6,67 δις. ευρώ! την στιγμή που η ΑΤΕ χρειαζόταν για δείκτη 10%, 4,9 δις. ευρώ!).
     Τέλος η Τράπεζα Πειραιώς εκτός των παραπάνω καθώς και του υγιέστατου δανειακού χαρτοφυλακίου της ΑΤΕ αποκτά και συμμετοχές της ΑΤΕ σε εταιρείες( τις οποίες είτε πουλώντας είτε συνεχίζοντας να εισπράττει τα έσοδα που απορρέουν απ’ αυτές μπορεί να αυξήσει τα κέρδη της)  όπως στην ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ Α.Ε-ΑΤΤΙΚΑ ΔΙΟΔΙΑ Α.Ε., την αξίας εκατομμυρίων ευρώ ακίνητη περιουσία της ΑΤΕ Ασφαλιστικής, την ΑΤΕ ΑΕΔΑΚ, την τεράστια κτηματική περιουσία της ΑΤΕ που κοστίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ καθώς και το ποσοστό 2% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς που κατείχε η Αγροτική. Τέλος αποκτά επιπλέον ρευστότητα περίπου 2 δις. ευρώ ετησίως έως και το 2020 από τις αγροτικές επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τόσα χρόνια η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος είχε επιφορτιστεί  με το έργο της διανομής τους προς τους αγρότες.
Γενικά η Τράπεζα Πειραιώς καταφέρνει να βελτιώσει τις κεφαλαιακές της ανάγκες καθώς και τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας σε ενοποιημένη βάση και ταυτόχρονα να μειώσει τις κεφαλαιακές της  ανάγκες κερδίζοντας παράλληλα σε υπερθετικό βαθμό σε ρευστότητα.
     Συνολικά επιλέχθηκε μία λύση που σώζει μόνο την μία από τις δύο τράπεζες (και συγκεκριμένα την ιδιωτική) ύψους 13,07 δις ευρώ, έναντι της εναλλακτικής που έσωζε και τις δύο τράπεζες για να πιάσουν τα βασικά όρια του 8% ύψους 8,6 δις. ευρώ).Παρόλα αυτά είτε με την μία λύση που επιλέχθηκε είτε με την άλλη που δεν επιλέχθηκε οι ζημιές που είχαν συσσωρεύσει οι τράπεζες δεν σβήνονταν. Όμως με την λύση που δεν επιλέχθηκε η κάθε τράπεζα θα αναλάμβανε τις ζημιές της ενώ με την λύση που επιλέχθηκε η ιδιωτική Τράπεζα Πειραιώς αναλαμβάνει τις δικές της ζημιές και τα θετικά του υγιούς τμήματος της κρατικής Αγροτικής Τράπεζας ενώ το κράτος επωμίζεται όλες τις ζημιές της bad bank της Αγροτικής Τράπεζας( οι σωρευμένες ζημιές για τις οποίες έκανε λόγο στην βουλή ο κ. Προβόπουλος θέλοντας να επιχειρηματολογήσει ότι λόγω αυτών των ζημιών η Αγροτική Τράπεζα δεν μπορεί να θεωρηθεί «πηγή ευημερίας του ελληνικού λαού») τις φορτώνεται ο ελληνικός λαός. Με λίγα λόγια, η Τράπεζα Πειραιώς πήρα τα πάντα και δεν έδωσε τίποτα.


Η επιζήμια λύση για το ελληνικό δημόσιο
     Το ελληνικό δημόσιο με την διάσπαση της Αγροτικής Τράπεζας σε good και bad bank και την μεταφορά του υγιούς τμήματος της Αγροτικής Τράπεζας στην Τράπεζα Πειραιώς επιβαρύνεται με την bad bank(από τον ισολογισμό της ΑΤΕ διαχωρίζονται και τοποθετούνται στην bad bank προβληματικά δάνεια ή δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση και δυνητικά δεν εξυπηρετούνται δηλαδή το μη εξυπηρετούμενο δανειακό χαρτοφυλάκιο) και γενικά με όλες εκείνες τις σωρευτικές ζημιές που είχε αναφέρει ο κ Προβόπουλος στην ομιλία του στην διαρκή επιτροπή οικονομικών υποθέσεων της Βουλής. Πόσα θα στοιχίσει η Bad Bank που δημιουργήθηκε με επιλογή της τράπεζας της Ελλάδος;
Το κόστος εξυγίανσης της «κακής» ΑΤΕ bank που πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου), κοντολογίς δηλαδή, στις πλάτες του ελληνικού λαού, θα κοστίσει ένα τεράστιο ποσό στο ελληνικό Δημόσιο, με τη μορφή του κόστους εξυγίανσης. Περίπου 6 με 7 δις. ευρώ.
     Δηλαδή εάν το ζητούμενο της όλης αυτής υπόθεσης ήταν να ολοκληρωθεί με επιτυχία το PSI και μετά να ανακεφαλαιοποιηθούν οι δύο τράπεζες για να συνεχίσουν την λειτουργία τους, με το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης να ανέρχεται για το ελάχιστο όριο του 8% στα 8,6 δις ευρώ και στα 11,5 δις ευρώ για το όριο του 10%(4,9δις. ευρώ η ΑΤΕ(οι ζημίες από το PSI μαζί με τις πρόσθετες προβλέψεις επισφαλειών) και 6,6δις. ευρώ η Πειραιώς(το σύνολο των ζημιών για το 2011 με την αναβαλλόμενη φορολογία) για να καλύψουν τις ζημιές από το PSI) κι αντί αυτού επιλέχθηκε από τη μια η χειρότερη δυνατή λύση για την Αγροτική, αφού έκλεισε(δημοσίευμα του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters τον Ιούνιο του 2012 μεταξύ άλλων έκανε λόγο για ενδεχόμενο κλείσιμο της Αγροτικής Τράπεζας, με το υπουργείο οικονομικών όμως να τονίζει ότι το δημοσίευμα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Τελικά η Αγροτική Τράπεζα έκλεισε!)  και από την άλλη η χειρότερη δυνατή λύση για το ελληνικό δημόσιο, αφού αυτή η πρόταση σε ότι αφορά το σκέλος της ανακεφαλαιοποίησης του νέου σχήματος θα κοστίσει 13,5 δις. ευρώ συν τα περίπου 6 δις. ευρώ που θα απαιτηθούν για την εξυγίανση της bad bank ανεβάζουν τον λογαριασμό περίπου στα 19,5 δις. ευρώ( χωρίς να υπολογίζονται τα χρήματα που θα απαιτηθούν για την κάλυψη του συνόλου των ζημιών της Πειραιώς που δημιουργήθηκαν το 2011 συν ότι άλλο επιπλέον χρειαστεί από εδώ και πέρα λόγω των μικρών επισφαλειών που έχει εγγράψει η Τράπεζα Πειραιώς στα δάνειά της, τα οποία σε ποσοστό 70% είναι επιχειρηματικά, άρα και τα πιο επισφαλή σε αυτές τις οικονομικές συνθήκες). Η Αγροτική Τράπεζα ήταν βιώσιμη και αυτό δείχνουν όλα τα οικονομικά στοιχεία. Εν αντιθέσει με την Τράπεζα Πειραιώς για της οποίας την βιωσιμότητα δεν παίρνω κι όρκο.
     Αλλά είπαμε ο κ. Προβόπουλος που μαθήτευσε αρκετά χρόνια δίπλα στον κύριο Σάλλα ως αντιπρόεδρος και διευθύνοντας σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς που επιλέχθηκε για την θέση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος από τον πλέον πετυχημένο Έλληνα υπουργό οικονομικών τον κ. Αλογοσκούφη κι από τον ακόμα πιο επιτυχημένο πρωθυπουργό της επανίδρυσης του ελληνικού κράτους τον κ. Καραμανλή, σε μία περίοδο όπου η χώρα αναζητά μέσα από οδυνηρές θυσίες 11,5 δις ευρώ, επέλεξε την καλύτερη δυνατή λύση για όλους.

Το παρόν άρθρο συντάχθηκε κατόπιν βιβλιογραφικής και διαδικτυακής έρευνας από τον Χαραλαμπάκη Λ Αναστάσιο, Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπευτή, ο οποίος και έχει αποστείλει εαυτόν το άρθρο προ της δημοσιοποίησής του.